နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်တွေရဲ့ ကိုက်ညီရေးသတ်မှတ်ချက်တွေဟာ ပေါ့စေလိုလို့ ကြောင်ရုပ်ထိုး ဆေးအတွက်လေး ဖြစ်နေသလား
အကျပ်အတည်းအမျိုးမျိုးကို ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် ပြည်တွင်း အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေကတဆင့် ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ နိုင်ငံတကာကူညီပံ့ပိုးမှုတွေဟာ ချောချောမွေ့မွေ့ ရှိနေတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အထူးသဖြင့် လူသားချင်းစာနာမှုနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးအကူအညီ ရန်ပုံငွေတွေပေးရာမှာ နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်တွေဘက်က ကိုက်ညီရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ၊ မူဝါဒတွေ သတ်မှတ်ထားကြပါတယ်။ ဒီလို သတ်မှတ်ချက်တွေက ရန်ပုံငွေတွေကို ထိရောက်ဖို့၊ တာဝန်ခံမှုရှိဖို့ရာ အရေးပါပေမယ့် မြေပြင် အခြေအနေတွေကို မထင်ဟပ်တဲ့အခါ လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်မှုအပိုင်းမှာ အဟန့်အတားတွေ ကြုံကြရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြည်တွင်းမှာ ဦးဆောင်ပါဝင်နေသူတွေအတွက် အန္တရာယ်တွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီသတ်မှတ်ချက်တွေကို ပြန်သုံးသပ်ဖို့ ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေ၊ နိုင်ငံတကာ သုတေသနအဖွဲ့တွေက အလှူရှင်တွေကို တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။
ဒီအကြောင်းအရာနဲ့ပတ်သက်လို့ မြန်မာသုတေသနကွန်ရက် (Myanmar Research Network – MRN) ဟာ ၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာနဲ့ ဒီဇင်ဘာအတွင်းမှာ ပြည်တွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာ အေဂျင်စီတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ အင်တာဗျူး ၂၄ ခု လုပ်ရာက တွေ့ရှိချက်တွေကို မကြာခင်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ MRN ဟာ ဩစတေးလျ ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်ဖြစ်တဲ့ မဲလ်ဘုန်းတက္ကသိုလ်မှာ အခြေစိုက်ပြီး ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေရဲ့ အတွေ့အကြုံနဲ့ နိုင်ငံတကာအလှူရှင်တွေရဲ့ မူဝါဒတွေကို ကြားခံပေါင်းကူးပေးရင်း လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေ ထိရောက်ဖို့၊ အကျိုးသက်ရောက်မှုကောင်းဖို့၊ သာတူညီမျှ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတွေ ပေါ်ပေါက်လာဖို့ လုပ်နေတာပါ။
၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလမှာ ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ MRN ရဲ့ “နိုင်ငံတကာသတ်မှတ်ချက်များက ဘေးဖြစ်စေသောအခါ - အာဏာရှင်ဆန်ဆန် စည်းမျဥ်းများက မြေပြင်ရှိ အဖွဲ့များကို ထိခိုက်စေနိုင်” ခေါင်းစဉ်နဲ့စာတမ်းပါ တွေ့ရှိချက်၊ ဆွေးနွေးတင်ပြချက်နဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို ဆက်လက်ပြီး အနှစ်ချုပ် ဝေမျှပါရစေ။
ပြည်တွင်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ စာဖတ်သူတွေအတွက် မိမိတို့ရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အလှူရှင်တွေကို တိုက်တွန်းရာမှာ ကိုးကားအသုံးပြုနိုင်ဖို့ CENCS က မိတ်ဆက်တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
မဟာညှိနှိုင်းမှုကြီးနဲ့ အလှူရှင်နိုင်ငံတွေရဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေ
နိုင်ငံရေးရှုပ်ထွေးပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေတွေကို ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ကူညီကယ်ဆယ်မှုတွေရဖို့ဆိုရင် ပြည်တွင်း လူသားချင်းစာနာမှု ဝန်ထမ်းတွေ၊ စနစ်တွေဟာ မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။ လူသားချင်းစာနာမှု စနစ်ကောင်းတွေ ရှိနေမှသာ အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်း ရေရှည် ခိုင်မာအားကောင်းပြီး၊ ရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုတွေကို အထောက်အကူ ပြုနိုင်မှာပါ။ လူသားချင်းစာနာမှု ဝန်ထမ်းတွေဟာ သူတို့အကျိုးဆောင်နေတဲ့ ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းတွေအပေါ် တာဝန်ခံဖို့လိုသလို တစ်ဖက်မှာလည်း နိုင်ငံတကာရန်ပုံငွေအေဂျင်စီတွေ သတ်မှတ်ထားတဲ့ လိုက်နာဖို့ လိုအပ်ချက်တွေနဲ့ ကိုက်အောင်လည်း လုပ်ကြရပါတယ်။
အဲသလို လိုက်နာရမယ့် သတ်မှတ်စံနှုန်းတွေဟာ အလှုရှင်အဖွဲ့တွေဘက်ကကြည့်ရင် သူတို့ရဲ့ အကူအညီပေးရေး အစီအစဥ် (aid program) အကောင်အထည်ဖော်ရာမှာ တာဝန်ခံမှုရှိ မရှိ၊ ထိရောက်မှုရှိ မရှိ တိုင်းတာဖို့ အရေးကြီးတာ မှန်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံလို နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ တင်းကျပ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြေပြင်အခင်းအကျင်းမှာ ဆောင်ရွက်နေရသူတွေအတွက်တော့ သိပ်မကိုက်ပါဘူး။ ပြီးတော့ အဲဒီ သတ်မှတ်ချက်တွေ စံနှုန်းတွေဟာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က သဘောတူလက်မှတ်ထိုးခဲ့ကြတဲ့ “မဟာညှိနှိုင်းမှုကြီး” (Grand Bargain) ပါ “ဒေသအလိုက် လိုက်လျောညီထွေရှိဖို့”၊ “ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေ ထုတ်ပြန်ဖို့” စသဖြင့် ကတိကဝတ်တွေနဲ့လည်း ဆန့်ကျင်နေပါတယ်။
စာတမ်းပါ တွေ့ရှိချက်ရှစ်ခု
အထက်မှာ ဖော်ပြခဲ့သလို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေရဲ့ မူဘောင်တွေ၊ သတ်မှတ်ချက်တွေ (compliance) က ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းပေမယ့် ပြည်တွင်းအခင်းအကျင်းတွေ၊ စနစ်တွေ၊ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သူတွေအတွက် မရည်ရွယ်တဲ့ ဆိုးကျိုး၊ ထိခိုက်နစ်နာမှု ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပုံကို MRN စာတမ်းရဲ့ တွေ့ရှိချက်အပိုင်းမှာ အချက်ရှစ်ချက်နဲ့ အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေက သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ထိန်းကျောင်းစိစစ်မှုတွေနဲ့ မူဘောင် လိုအပ်ချက်တွေဟာ လိုအပ်နေတဲ့အကူအညီတွေ တကယ်ပေးနိုင်ဖို့ရာမှာ အဟန့်အတား ဖြစ်စေပါတယ်။
နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှုမရှိတဲ့ မြေပြင်အခြေအနေမှာ မူဘောင်တွေနဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေကို တင်းကျပ်ထားတာ အမြဲ လက်တွေ့ကျမနေပါဘူး။
အရေးပေါ်အခြေအနေတွေမှာ လျင်လျင်မြန်မြန် တုံပြန်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။
ဒေသတွင်း အကူအညီပေးရေးလုပ်သားတွေအတွက် လုံခြုံရေးအန္တရာယ် တိုးလာစေနိုင်ပါတယ်။
အားနည်း(ထိခိုက်လွယ်)တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေအတွက် လုံခြုံရေးအန္တရာယ် တိုးလာစေနိုင်ပါတယ်။
ဒေသတွင်း ဝယ်ယူမှုနဲ့ ရေရှည်တည်တံ့မှုကို ဟန့်တားနိုင်ပါတယ်။
အကူအညီပေးရေး မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ် ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားစေနိုင်ပါတယ်။
ဒေသခံအဖွဲ့ဝင်တွေကို ‘ကျင့်ဝတ်နဲ့မညီတဲ့’ အလေ့အကျင့်တွေဆီ တွန်းပို့နိုင်ပါတယ်။
တစ်ချက်ချင်းစီနဲ့ပတ်သက်လို့ MRN က မြန်မာဘာသာပြန်ဆို ထုတ်ဝေထားတဲ့စာတမ်းထဲမှာ စုံစုံလင်လင် ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။
တင်ပြဆွေးနွေးချက်များ
အထက်ပါ တွေ့ရှိချက်တွေကို အခြေခံသုံးသပ်ပြီး MRN စာတမ်းက တင်ပြဆွေးနွေးချက် သုံးခုကို တင်ပြပါတယ်။
(က) နိုင်ငံတကာသတ်မှတ်ချက်တွေက ပြည်တွင်း အကူညီပေးရေး လုပ်ဆောင်နေသူတွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ စွမ်းပကားအပေါ် အဟန့်အတားဖြစ်တယ်။
နိုင်ငံတကာ ကူညီပံ့ပိုးရေး အဝန်းအဝိုင်းနဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ “ပြည်တွင်းဦးစီးဦးဆောင်မှု (localisation)” လို့ ဆိုလိုက်တာနဲ့ ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတွေဆီ ရင်းမြစ်တွေ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပိုင်ခွင့်တွေ လက်လွှဲပေးဖို့ဆိုတာ နားလည်ထားကြပြီးသားပါ။ ဒါပေမဲ့ ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ကိုယ့်မူကိုယ့်ဟန် ကိုယ်စွမ်းကိုယ်စတွေ ဖွံ့ထွားလာအောင် ကူညီပေးရမယ့်အစား နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ ပြည့်မီကိုက်ညီအောင် ကြိုးစားနေရတာကြောင့် ပေါ့စေလိုလို့ ကြောင်ရုပ်ထိုး၊ ဆေးအတွက်လေး ဖြစ်နေရပါတယ်။ မြန်မာပြည်က အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ကာလံဒေသံ အခြေခံနဲ့ သူတို့လုပ်ဆောင်ချက်တွေ တာဝန်ခံမှုနဲ့ စံနှုန်းပြည့်မီအောင် လုပ်နေကြပေမယ့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေကတော့ စိတ်တိုင်းမကျသေးပါဘူး။ ဒီအခါ ပြည်တွင်းစနစ်၊ ပြည်တွင်း လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အတွင်းမှာ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ရည်ရွယ်တဲ့ ပြည်တွင်းဦးစီးဦးဆောင်ပြုမှုရဲ့ အနှစ်သာရလည်း ပျက်ယွင်းသွားရပါတယ်။
(ခ) နိုင်ငံတကာသတ်မှတ်ချက်တွေက ကြားခံအဆင့်ဆင့် ပေါ်ပေါက်လာအောင် တွန်းပို့တယ်။
ရန်ပုံငွေတွေကို ကောင်းကောင်းမွန်မွန် အသုံးချနိုင်ပြီး တာဝန်ခံမှုရှိဖို့ နိုင်ငံတကာအလှူရှင်တွေက သတ်မှတ်ချက်တွေ ချမှတ်ထားကြတာ ဖြစ်ပေမယ့် အဲဒီရန်ပုံငွေတွေကို ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေ တိုက်ရိုက်ရဖို့တော့ အတားအဆီးသဖွယ် ကြုံလာရတဲ့အခါ နိုင်ငံတကာ ကြားခံအဖွဲ့အစည်းတွေကို ပိုအားကိုးလာရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတွေ စွမ်းရည်နည်းနေတယ်ထင်ပြီး စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေး အစီအစဉ်တွေနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားကြပြန်ရော။ အဲသလိုစီစဉ်ကြပြန်တော့ ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေ ဖွံ့ဖြိုးအားကောင်းရေးကို ဦးစားပေးတာထက် သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ကိုက်အောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုပြီး နတ်လမ်းညွှန်လုပ်တာပဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာကူ/ပံ့ရေး စနစ်တည်ဆောက်ပုံနဲ့ အလှူရှင်တွေက သတ်မှတ်ချက်မူဘောင်တွေဟာ အဲဒီစွမ်းရည်ကွာဟမှုကို ဝိုင်းဖြေရှင်းသင့်တယ်လို့ စာတမ်းက ယူဆတင်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေကတော့ နိုင်ငံတကာ ကြားခံအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်မရှိ၊ အထက်-အောက်ပုံစံနဲ့လုပ်ကိုင်ရပြီး မမျှတတဲ့ အခင်းအကျင်းကို ဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။ ရန်ပုံငွေတွေဟာ ကြားခံအဆင့်ဆင့်ကို ဖြတ်သန်းသွားတာကြောင့် ကူညီပံ့ပိုးမှုတွေက မြေပြင်ထိ စီးဆင်းမှုနည်းပြီး၊ ညှိရမယ့် သတ်မှတ်ချက်တွေ ပိုများလာတဲ့အပြင် ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတွေအဖို့လည်း ခေါင်းဆောင်ရမယ့်နေရာမှာ မရှိတော့ဘဲ တစ်ဆင့်ခံ စာချုပ်အကောင်အထည်ဖော်သူ (subcontractor) တွေအဆင့်ကို လျှောကျသွားပါတယ်။
(ဂ) နိုင်ငံတကာသတ်မှတ်ချက်တွေက သာတူညီမျှမရှိ၊ ကျင့်ဝတ်မညီတဲ့ ဘေးအန္တရာယ် မျှဝေရင်ဆိုင်မှုတွေ တိုးပွားစေတယ်။
ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတွေက မြေပြင်မှာ လုံခြုံရေးနဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ဘေးအန္တရာယ် ကြုံရနိုင်ခြေတွေကို ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ နိုင်ငံတကာမိတ်ဖက်အဖွဲ့တွေက ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ သတ်မှတ်ချက် ကိုက်ညီရေး ဘေးအန္တရာယ်ကြုံရနိုင်ခြေတွေကို ခွဲဝေ ပခုံးထမ်းပေးသင့်တယ်လို့ မြင်ကြပါတယ်။ (ဥပမာအားဖြင့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုမှာ ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက စာရင်းစစ်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေကို ငါးနှစ်ကြာအောင် ဖျက်ဆီးမပစ်ရဘူးဆိုပြီး နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ဘက်က တောင်းဆိုတယ်။ ဒါဖြင့် ရုံးမှာ အဲဒီစာရွက်စာတမ်းတွေ ယူသိမ်းပေးထားမလားလို့ မေးတော့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့က မသိမ်းထားရဲပါဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒါတွေကို ဆော့ဖ်ကော်ပီအဖြစ်ပဲ သိမ်းထားပြီး မူရင်းစာရွက်စာတမ်းတွေကို လက်စဖျောက်ခွင့်ပြုဖို့ ညှိနှိုင်းရပါတယ်။) ဒီတော့ ဘေးအန္တရာယ်ကြုံရနိုင်ခြေတွေကို သာတူညီမျှ၊ ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီ ရင်ဆိုင်ရမယ့်အစား နိုင်ငံတကာ ကြားခံအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကာကွယ်ဖို့၊ ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ဖို့ကိုပဲ ဦးစားပေးနေရတာ အတွေ့ရများတယ်လို့ ပြည်တွင်းက ရှုမြင်ကြပါတယ်။ အရေးအကြီးဆုံးက နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ သူတို့ အကျိုးဆောင်နေတဲ့ ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို နားလည်သိရှိပြီး ကူညီအားပေးရင်း သာတူညီမျှရှိတဲ့၊ ကျင့်ဝတ်နဲ့ညီတဲ့ ဘေးအန္တရာယ် ဝေမျှရင်ဆိုင်ကြဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်တွေ အေဂျင်စီတွေအတွက် အကြံပြုချက်တွေ
ဒီသုတေသနက နိုင်ငံတကာအလှူရှင်တွေ၊ အေဂျင်စီတွေနဲ့ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေအတွက် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေဖို့ အကြံပြုချက်တွေကိုလည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
(က) အလှူရှင်တွေရဲ့ ကိုက်ညီမှုစနစ်၊ စည်းမျဉ်းနဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေတိုင်းမှာ ‘ဘယ်သူမဆို မထိခိုက်စေရ’ မူကို ကျင့်သုံးပါ။ ဘယ်အခါမှာမဆို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေရဲ့ ကိုက်ညီမှုသတ်မှတ်ချက်တွေ၊ ဘဏ္ဍာငွေကြေးဆိုင်ရာ ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှု အစီအမံတွေ အပါအဝင် တခြားအရေးကိစ္စတွေထက် ပြည်တွင်းမိတ်ဖက်တွေနဲ့ အကျိုးကျေးဇူးခံစားခွင့်ရှိသူတွေရဲ့ လုံခြုံမှုကို အဓိကဦးစားပေးအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါ။
(ခ) စစ်အာဏာရှင်တွေဆီမှာ အဖွဲ့အစည်းမှတ်ပုံတင်ခြင်းမထားတဲ့ ပြည်တွင်းအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အစီအစဉ်တွေကို ရန်ပုံငွေပေးအပ်ခွင့်ပြုပါ၊ ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိတဲ့ ရန်ပုံငွေစီးဆင်းမှု လမ်းကြောင်းတွေကတဆင့် ထောက်ပံ့ပါ။ ပြည်တွင်း အဖွဲ့အစည်းတွေက သူတို့လုံခြုံရေးနဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုလိုအပ်ချက်တွေနဲ့ အသင့်တော်ဆုံးလို့ ယူဆထားတဲ့ သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့ အစားထိုးငွေလွှဲစနစ်တွေ နည်းလမ်းတွေကနေ ရန်ပုံငွေ စီးဆင်းနိုင်ဖို့ ခွင့်ပြုပေးပါ။ ဒါ့အပြင် ရန်ပုံငွေစီးဆင်းဖို့ အဲဒီစနစ်နည်းလမ်းတွေ သုံးရာမှာ ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှု ကုန်ကျစရိတ်တွေကို ထည့်သွင်းတွက်ချက်ထောက်ပံ့နိုင်အောင် ကျင့်သုံးပါ။
(ဂ) သာတူညီမျှ ဘေးအန္တရာယ်မျှဝေရင်ဆိုင်ရေးနဲ့ မိတ်ဖက်ဆောင်ရွက်မှုတွေကို ပဓာနထားတဲ့ ကိုက်ညီမှုစနစ်နဲ့အတူ သာတူညီမျှရှိရေးနည်းလမ်းတွေ ပေါ်ပေါက်လာရေးအတွက် ပြည်တွင်း ကြားခံလုပ်ဆောင်ပေးနေသူတွေအပါအဝင် ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေနဲ့ လက်တွဲလုပ်ကိုင်ပါ။ ဒီအပိုင်းမှာ ကိုက်ညီမှုပိုင်းဆိုင်ရာ မူဘောင်တွေကို ထူထောင်ရာမှာရော ပုံမှန်အကဲဖြတ်ရာမှာပါ ကိုက်ညီမှု သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကြုံရနိုင်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊ အလားအလာတွေအပေါ် ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေပါဝင်တဲ့ ရှင်းလင်းပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာရှိတဲ့ စနစ်တွေ ထူထောင်ထားရှိပါ။ ကူညီပံ့ပိုးရေး အစီအစဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ စစ်ဘက်နဲ့ လက်အောက်ခံ ဌာနဆိုင်ရာတွေဆီ ပေါက်ကြားပြီး ထိခိုက်နစ်နာမှု၊ ယုံကြည်မှု ပွန်းပဲ့တိုက်စားမှုတွေ မဖြစ်စေဖို့ အလေးထားပြီး ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေ၊ ပြည်တွင်း ကြားခံဆောင်ရွက်သူတွေနဲ့ အတူလုပ်ကိုင်ပါ။
(ဃ) ‘ဘယ်သူမဆို မထိခိုက်စေရ’ မူအရ ကိုက်ညီမှုသတ်မှတ်ချက်ကျင့်သုံးမှုရဲ့ တစိတ်တဒေသအဖြစ် ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်လာနိုင်ခြေ မှတ်တမ်းတင်မှုနဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်တွေ ထူထောင်ထားရှိပါ။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေရဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေကြောင့် ပြည်တွင်းမိတ်ဖက်တွေနဲ့ /ဒါမှမဟုတ် ရပ်ရွာလူထုအပေါ် ထိခိုက်နစ်နာမှုဖြစ်နိုင်တဲ့ အစီရင်ခံစာတွေ (ဒါမှမဟုတ်) သက်သေ အထောက်အထားတွေ ရှိလာရင် အဲဒီသတ်မှတ်ချက်ကို ချက်ချင်း ယာယီအားဖြင့် ရပ်ဆိုင်းထားဖို့ (ဒါမှမဟုတ်) ဖြေလျှော့ပေးဖို့၊ လုံခြုံမှုရှိကြောင်း သက်သေပြနိုင်တဲ့အခါမှပဲ ပြန်လည် ထည့်သွင်းဖို့ လုပ်သင့်ပါတယ်။
(င) မြေပြင်အခြေအနေတွေအပေါ်မူတည်လို့ ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်၊ သင့်လျော်၊ လက်တွေ့ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုတွေနဲ့ အဆင့်အလိုက် သတ်မှတ်ချက်ကိုက်ညီရေး စံပြုပုံစံကို ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ ပြည်တွင်း ကြားခံလုပ်ဆောင်သူတွေအပါအဝင် ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေနဲ့ လက်တွဲလုပ်ကိုင်ပါ။ ဒီအပိုင်းမှာ ‘လုံခြုံရေးနဲ့ တခြားအန္တရာယ်တွေ မြင့်မားတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ’ အနည်းဆုံး သတ်မှတ်စံနှုန်းတွေ သတ်မှတ်ပေးပြီး၊ ‘အခြေအနေ မျက်နှာသာပေးမှ’ ပိုတင်းကျပ်တဲ့ ကိုက်ညီရေးသတ်မှတ်ချက်တွေ ကျင့်သုံးဖို့ပါ။ ဒီစံပြုပုံစံမှာ ထင်ရှားတာက မဖြစ်မနေလိုအပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက် ကောက်ယူမှုကို အနည်းတကာ့ အနည်းဆုံးလျှော့ချရမယ်၊ အလှူရှင်အပိုင်း လုပ်ငန်းစဉ်အဆင့်တွေကို အရိုးရှင်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ရမယ်၊ ပြည်တွင်း သတ်မှတ်ချက်ကိုက်ညီရေးနဲ့ စာရွက်စာတမ်းပြုစုသိမ်းဆည်းမှု အလေ့အထတွေကို တန်ဖိုးထားရမယ်၊ ပြည်တွင်းမှာအသုံးပြုတဲ့ ဘာသာစကားကို သုံးရမယ်၊ အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ ဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်တွေရဲ့ စံနှုန်းကိုက်ညီရေး သတ်မှတ်ချက်တွေ စနစ်ကျပြီး ရိုးစင်းလွယ်ကူအောင် ပူးတွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာမှုနဲ့ အကဲဖြတ်မှုတွေ ပုံမှန်လုပ်ဆောင်ရမယ်။
(စ) အလှူရှင်တွေရဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေအရ လိုအပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက် ဆက်သွယ်၊ သိုလှောင်ရာမှာ ပြည်တွင်းအဖွဲ့တွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်နိုင်ခြေတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်စေဖို့ ဆက်သွယ်ပြောဆိုမှုနဲ့ အချက်အလက်သိုလှောင်ထိန်းသိမ်းမှုတို့ လုံခြုံမှုရှိအောင် ဘဏ္ဍာရေးအထောက်အပံ့ပေးပါ။ ဒီထဲမှာ ဂြိုဟ်တုဖုန်းနဲ့ အင်တာနက်စနစ်တွေ၊ ဝှက်စာပြောင်းသိုလှောင်တဲ့ (encryption) ဆော့ဝဲနဲ့ ကလောက်ဒ်သိုလှောင်မှုတွေအတွက် ရန်ပုံငွေထည့်ဝင်တာ ပါဝင်ပါတယ်။
အထက်မှာ ဖော်ပြထားတာတွေဟာ MRN စာတမ်းပါ တွေ့ရှိချက်၊ ဆွေးနွေးတင်ပြချက်နဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို ပြန်လည်တင်ပြထားတာပါ။
စာတမ်းပါ အကြံပြုတင်ပြချက်တွေဟာ နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်နဲ့ ကြားခံအဖွဲ့အစည်းတွေကို ရည်ရွယ်တာပါ။ ပြည်တွင်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ စာဖတ်သူတွေအတွက် မိမိတို့ရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အလှူရှင်တွေကို တိုက်တွန်းရာမှာ ကိုးကားအသုံးပြုနိုင်ဖို့ CENCS က မိတ်ဆက်တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
စာတမ်းမှာ တင်ပြထားတဲ့ အနက်အဓိပ္ပါယ်အတိုင်း တိတိကျကျ နားလည်နိုင်ဖို့၊ အချက်အလက် ပြည့်ပြည့်ဝဝ ရရှိနိုင်ဖို့ မူရင်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ ရေးသားထားတဲ့ အစီရင်ခံစာ၊ အပိုင်းသုံးပိုင်းခွဲပြီး မြန်မာဘာသာနဲ့ ပြုစုထားတဲ့ စာတမ်းတွေကို ရယူဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။